Królewska Katedra Wszystkich Świętych – po przebudowie

Zaproponowana, autorska wizja barokowej katedry królewskiej pw. „Wszystkich Świętych”, stanowi świetny przykład wprowadzonych w dobie kontrreformacji rozwiązań. Budowle tworzono na planie krzyża, a w bocznych nawach połączonych z główną nawą półkolistymi gzymsami, widniały liczne kapliczki. Zgodnie z wypracowanymi na Soborze Trydenckim (1545 -1563) zasadami piękno miało stać się przestrzenią teocentrycznego mistycyzmu, w miejsce renesansowego antropocentryzmu. Poprzez bogactwo wyrafinowanych form dekoracyjnych starano się oddziaływać na człowieka, oszałamiać Boskim rozmachem wieczności już tu na ziemi.

Prezentowany model kościoła jest przykładem świątyni centralnej, gdzie element wieńczący stanowi wyniosła kopuła, okolona galerią w porządku korynckim.. Na szczycie latarni umieszczono statuę Michała Archanioła.  Świątynia powstała na przełomie VIII i IX 2015 roku, w formie jednonawowej bazyliki, z prezbiterium o tej samej wysokości i szerokości, flankowanym dwiema kaplicami oraz transeptem. Początkowo budowla była otoczona trzema dziedzińcami, zamkniętymi od frontu kolumnadami w porządku jońskim. Autor projektu nawiązał w ten sposób do symbolu Trójcy Świętej. Obecnie, po gruntownej przebudowie kościoła z IX 2016 roku pozostała już tylko kolumnad poprzedzająca główny fronton świątyni. Fasada zachodnia, bo o niej mowa zaprojektowana w formie otwartych ramion, flankowana jest przez dwie wieże. Dziedziniec zamyka kolumnada w porządku jońskim, zwieńczona kartuszem sercowym i orłami piastowskimi. Centralne miejsce zaproponowanej przestrzeni zajmuje dwukolumnowy, rokokowy portyk z umieszczonym w jego podcieniu wielkim oknem i równie kunsztownie zdobioną loggią. Całości dzieła dopełniają cztery wielkie obrazy przedstawiające: apoteozę prawdy, krzyża świętego, miłości i cnoty czystości. Świątynię poprzedzają dwie kolumny: pokoju i wolności, zwieńczone jagiellońskimi orłami, posadowionymi na kuli ziemskiej. Zostały one tu przeniesione po likwidacji dziedzińców północnego i południowego. Transept zwieńczono również dwukolumnowymi, rokokowymi portykami. W ramach przebudowy świątyni od strony prezbiterium, jako zwieńczenie attyki zamontowano czterodzielne kartusze herbowe Sobieskich i Leszczyńskich, na tarczy sercowej.   

Wnętrze katedry stanowi niezwykle bogatą i spójną kompozycję pod względem idei, treści i dekoracji. Tu Wszyscy Święci, zebrani wokół Chrystusa Uwielbionego – ołtarz główny i Św. Franciszka odbierają należną im cześć. W centralnym punkcie bazyliki znajduje się konfesja świętego Franciszka – ołtarz, pod wspartym na 4 kolumnach jońskich baldachimem. Obraz przedstawiający świętego, nauczającego ptaki jest kopią dzieła Giotta di Bondone z lat 1290 – 1295. Na uwagę zasługuje pięcioczęściowy prospekt i chór organowy w kształcie wieńca laurowego, bogato rzeźbione stalle kanoników katedralnych, czy również w postaci wieńca ambona, ze spiralnymi schodami. Wszechobecny laur, symbolizuje chwałę zwycięstwa i wolności Państwa Polskiego. A największym zwycięstwem Rzeczpospolitej była jej kosmopolityczna kultura, i zdolność nieustannego zmartwychwstawania oraz pokojowego trwania. Zdolność połączenia i czerpania z tradycji Judeo-chrześcijańskiej i grecko-rzymskiej.

Galeria